مقالات عمومی

زنگ‌های خطر در روان‌درمانی (قسمت اول)

روان‌درمانی فرآیند حساسی است. به اشتراک گذاشتن افکار، احساسات و تجربیات گذشته نیازمند اعتماد زیادی به این فرآیند و روان‌درمانگر است. پژوهش‌ها هم این موضوع را ثابت می‌کنند که رابطه جز‌‌‌ء کلیدی از درمان موفق است. بنابراین پیدا کردن درمانگری که با او احساس امنیت کنید بسیار مهم است.

می‌توان گفت اکثریت روان‌درمانگران افرادی هستند که عمیقاً به سلامت روان بیماران اهمیت می‌دهند. اما همان‌طور که در هر زمینه‌ای یافت می‌شود، ممکن است تعدادی از افراد در این حوزه درمان مؤثر و حرفه‌ای ارائه ندهند.

برخی از نشانه‌های هشدار در روان‌درمانی را برایتان آورده‌ایم:

• زیرپا گذاشتن حد و مرزهای بیمار

هرگونه درخواست جنسی از مراجع می‌تواند زنگ خطر جدی برای ترک چنین درمانگری است. شکل دیگری از زیرپا گذاشتن حد و مرزهای بیمار شامل پرسیدن مکرر سوالاتی است که غیرمرتبط هستند، به طور مثال سوالاتی در مورد محل زندگی یا درآمد یا درخواست ملاقات خارج از اتاق درمان می‌تواند نقض حریم مراجع باشد.

• نقض رازداری

رازداری جزء جدایی‌ناپذیر درمان است. روان‌درمانگران موظف هستند اطلاعات مراجعان را خصوصی نگه دارند مگر اینکه اجازه اشتراک آن با فرد دیگری مانند سوپروایزر از سوی مراجع داده شده باشد. اگر روان‌درمانگر بدون رضایت شما اطلاعاتتان را (مگر در مواردی مانند خودکشی و ...) با فرد دیگری مانند اعضای خانواده‌تان به اشتراک می‌گذارند وقت آن رسیده روان‌درمانگر دیگری پیدا کنید. 

• خودافشایی بیش از حد

خودافشایی درمانگر به مواردی اشاره دارد که فرد اطلاعات شخصی خود را با مراجع در میان می‌گذارد. البته رویکرد درمانگران نسبت به این مورد در طول زمان تکامل یافته است. امروزه بسیاری درمانگران باور دارند که به اشتراک گذاشتن برخی از جزییات مسائل شخصی به شیوه‌ای متفکرانه می‌تواند ارتباط درمانی را تقویت کند. خودافشایی زمانی مشکل‌ساز می‌شود که بیش از حد انجام شود، تمرکز بیش از حدی در جلسه روی درمانگر و مسائل او باشد یا اطلاعاتی افشا شوند که بیمار را معذب کنند. خودافشایی می‌تواند ابزاری باشد که به نفع او استفاده شود 

• نداشتن مجوز روان‌درمانی

همه روان‌درمانگران باید مجوز و صلاحیت کار روان‌درمانی را از یک مرجع معتبر داشته باشند. این مجوز نشاندهنده آن است که فرد تا درجاتی تحت آموزش این فرآیند قرار گرفته است. عدم صداقت در مورد داشتن مجوز از نشانه‌های هشدار جدی است.(موارد استثنا برای کارورزی تحت نظر سوپروایزر وجود دارد)

آیا شما هم مواردی از این قبیل را در ذهن دارید؟

 در مقالات بعدی به نشانه‌های خطر دیگری اشاره خواهیم کرد

"هم‌خنده"

همه ما وقتی کودکی را می‌بینیم که آشفته، گریان یا ترسیده است، به طور طبیعی می‌خواهیم با کودک ارتباط برقرار کنیم و برای تسکین دادن این احساسات منفی، با او همراه شویم.

در واقع، گریه یا چسبندگی کودک به والدین یک سیگنال ارتباطی است که مادر و پدر را به مراقبت از خود تشویق می‌کند.

اما وقتی بچه‌ها در حال گریه نیستند چطور؟ وقتی در حال بازیگوشی هستند یا با هیجان یک ماجراجویی خیالی را تعریف می‌کنند، والدین چه واکنشی خواهند داشت؟

چگونگی پاسخ به این سوال می‌تواند کیفیت ارتباط بین کودک و والدین و بعدها در سنین بالاتر، ارتباط فرد با سایرین را رقم بزند.

همراه شدن در تجربه‌ها و احساسات مثبت کودکان، به آن‌ها نشان می‌دهد که ارزشمند و شایسته توجه هستند. تجربه‌های مثبت و احساسات خوشایندی که با فرزندتان سهیم می‌شوید به رابطه شما عمق می‌دهد.

وقتی احساسات مبثت و خوشایند کودک به قدر کافی دیده نشود، آن‌ها تنها راه ارتباط خود با والدین را از دریچه احساسات منفی می‌بینند. بنابراین، ممکن است به تدریج هیجان‌های منفی مثل خشم، ناراحتی یا ترس، بیشتر نمود پیدا کنند.

والدینی که معمولاً نسبت به احساسات مثبت کودک بی‌تفاوت هستند، با او همراه نمی‌شوند و هم‌خنده کودک نیستند، به طور غیرمستقیم این پیام را به فرزند خود می‌دهند که برای داشتن همراهی و توجه دیگران باید همیشه پای یک احساس منفی وسط باشد. تا شکایت یا گریه نکنی، تا نترسی و ابراز ناراحتی نکنی، کسی در کنار تو نخواهد بود!

آیا از صمیمیت می‌ترسید؟

صمیمیت سنگ‌بنای هر ارتباط لذت‌بخش و عمیقی است. با این حال چیزی است که بسیاری از بین ما ناخودآگاه از آن فرار می‌کنیم، بدون اینکه آگاهانه دلیل آن را بفهمیم. گاهی خود را در قالب عباراتی مانند «من دلم می‌خواد فضای شخصی خودم رو داشته باشم» یا «فردیتم برام خیلی اهمیت داره» نشان می‌دهد. تشخیص این ترس می‌تواند چالش‌برانگیز باشد اما در عین حال گامی بزرگ به سمت خودآگاهی و رشد است.

 از رها شدن می‌ترسید

بیشتر اوقات ترس از صمیمیت ناشی از ترس عمیق و حل نشده از رها‌شدگی است. بیشتر کسانی که تجربه غفلت از سمت مراقبین اولیه داشته‌اند این ترس را در خود پرورش می‌دهند. آنها یاد می‌گیرند که تنها روی خود حساب کنند. رابطه را ترک می‌کنند قبل از اینکه توسط یک دیگری رها شوند.

به شدت مستقل هستید

هیچ مشکلی در مستقل بودن نیست. اما باید بتوانید صورت نیاز کمک بخواهید. اگر بیش از حد مستقل باشید و سعی می‌کنید همه چیز را به تنهایی انجام دهید، گاهی نشانه‌ای است از دوری عاطفی، شما به خود اجازه نمی‌دهید به آنها وابسته شوید یا نیاز داشته باشید بنابراین بی‌وقفه تلاش می‌کنید زندگی خودتان را به تنهایی بر عهده بگیرید.

کمال‌گرا هستید

طبیعی است که دلتان بخواهد افرادی که دوستشان دارید در مورد شما خوب فکر کنند، اما نباید همیشه نسخه کامل خود را به آنها نشان دهید. اگر کمال‌گرا هستید، به احتمال زیاد، به سختی اجازه خواهید داد که دیگران نقص‌های شما را ببینند تا مبادا طردتان کنند. پایان دادن به روابط به این دلیل که ایده‌آل شما را برآورده نمی‌کنند می‌تواند نشانه‌ای باشد که شما این مفهوم را به عنوان سپری در برابر صمیمیت به کار می‌گیرید.

 از افرادی خوشتان می‌‌آید که به شما آسیب می‌رسانند

آیا معمولا از افرادی خوشتان می‌آید که از نظر عاطفی در دسترس نیستند، رفتار بدی با شما دارند یا خیانت می‌کنند؟ انتخاب پارتنرهای ناسالم ویژگی مشترکی در بین افرادی است که ترس از صمیمیت دارند، زیرا به آنها اجازه می‌دهد تا از نزدیک شدن بیش از حد به فرد و داشتن آینده‌ای پایدار با آنها اجتناب کنند. ممکن است افراد آسیب دیده، گوشه‌گیر یا پیچیده را جذاب‌تر بیابید، زیرا می‌خواهید از صمیمیت اجتناب کنید و در نهایت افرادی را که واقعاً سازگارتر و مناسب شما هستند رد می‌کنید تا جلوی هر نوع نزدیکی عاطفی را گرفته باشید.

در مورد ترس از صمیمیت در مقالات بعدی هم صحبت خواهیم کرد.

وقتی والدین همه چیز را می‌دانند!

(نقش والدین در رشد کلامی)

مادر یا پدری را تصور کنید که به خاطر اضطراب یا تلاش زیادی که برای بی‌نقص بودن یا حفظ کنترل شرایط دارد، قبل از اینکه کودک ابراز نیاز یا ناراحتی کند،

سریعاً برای رفع نیاز او دست به کار می‌شود. طوری که انگار والد و کودک «یکی» هستند!

والد «به جای کودک» احساس نیاز می‌کند، تصمیم می‌گیرد و گاهی بدون اینکه از درست بودن حدس و تصمیم خود درباره کودک مطمئن شود، اقدام می‌کند...

در حالی که یادگیری زبان، رشد کلام و حتی تفکر، نتیجه تجربه فاصله با والد است. وقتی کودک می‌فهمد که از والدین خود جداست و آن‌ها همه چیز را درباره او و نیازهایش نمی‌دانند،

سعی می‌کند با استفاده از زبان راهی برای منتقل کردن خواسته‌ها و نیازهایش پیدا کند.

اما در مثالی که فرض شد، هیچ فاصله‌ای بین کودک و والد وجود ندارد. کودک عملاً از دایره تصمیم‌گیری‌ها خارج شده است و این مادر و پدر هستند که

بدون تلاش کافی برای فهمیدن خواسته واقعی کودک، عمل می‌کنند. در نتیجه، کودک نیاز جدی به فکر کردن درباره خواسته‌های خودش و ایجاد یک پل ارتباطی (استفاده از کلام)  احساس نمی‌کند.

شیوه ارتباط والدین و کودک و حضور بیش از اندازه یا مداخله‌گرانه آن‌ها، گاهی اوقات باعث می‌شود که کودک تلاش کم‌تری برای شناخت و فکر کردن درباره خود و دنیای اطراف داشته باشد و در نتیجه، برای انتقال احساسات و نیازهایش از طریق کلام، کم‌تر اقدام می‌کند.

مادرانی که اهل گفتگو هستند، سوال می‌پرسند و کودک را به بیان افکار و احساسات خود تشویق می‌کنند، کمک بزرگی به رشد تفکر و زبان در فرزند خود می‌کنند.

"روان‌درمانی زمان می‌برد"

 روان‌درمانی از منحنی «واکنش متناسب با مقدار»* پیروی می‌کند. 

بیش از ۲۰ جلسه یا حدود ۶ ماه درمان هفتگی طول می‌کشد تا اینکه ۵۰٪ بیماران بهبود معناداری را نشان دهند.

بیش از ۴۰ جلسه طول می‌کشد تا ۷۵٪ بیماران بهبود معناداری را نشان دهند.

این یافته‌ها براساس مطالعه علمی روی بیش از ده‌ هزار مورد روان‌درمانی است و با آنچه روان‌درمانگران در مورد روان‌درمانی موفق

و همچنین بیماران در مورد تجربه درمانی خود گزارش می دهند، مطابقت دارد.

جاناتان شدلر

برگرفته از مقاله Selling Bad Therapy to Trauma Victims

*dose-response

افسانه‌های تک فرزندی

بحث تک‌فرزندی و پیامدهای آن یکی از موضوعات داغ این روزهاست. ما نه می‌خواهیم از آن دفاع کنیم و نه آن را نفی کنیم، چون باور داریم این تصمیم، به عوامل بسیاری وابسته است و نمی‌توان فرمول یکسانی برای همه خانواده‌ها داد. هدف این پست، نقد برخی گزاره‌های کلی و رایج درباره تک‌فرزندی است. 

«نبود خواهر و برادر، به سلامت روان تک‌فرزندان آسیب می‌زند؟» 

سلامت روان، سازه‌ای پیچیده و چندبعدی است و عوامل مختلفی بر آن اثر دارند. درست است که خواهر و برادر می‌توانند برای کودک سودمند باشند، اما عواملی مانند دلبستگی ایمن، کیفیت روابط با والدین، سلامت روان والدین و محیط اجتماعی- اقتصادی نیز بسیار موثرترند. جالب است بدانید برخی تحقیقات نشان می‌دهند سطح شادمانی می‌تواند در تک‌فرزندها بالاتر باشد.

«تک‌فرزندها، مهارت‌های اجتماعی و دوست‌یابی ضعیفتری دارند؟» 

مهارتهای ارتباطی در طول تحول و به‌واسطه عوامل مختلفی شکل می‌گیرند. قطعا وجود خواهر و برادر فرصتی برای تمرین روابط اجتماعی می‌دهد؛ ولی نبود آنها لزوماً به معنی ضعف این مهارت تک‌فرزندان نیست.با فراهم کردن فرصت‌هایی برای تمرین تعاملات اجتماعی و رشد مولفه‌هایی مثل عزت نفس، ظرفیت همدلی و شنیدن، ظرفیت در نظر گرفتن دیگری و همچنین بهبود کیفیت رابطه والد- کودک، می‌توان مهارتهای اجتماعی را در تک‌فرزندان رشد داد.

«تک‌فرزندها نازپرورده‌ و خودخواه هستند؟» 

اگر پیش‌فرض ما این است که این ویژگی‌ها به علت روش‌های نادرست تربیتی شکل می‌گیرند، باید آگاه باشیم که راهبردهای فرزندپروری، بیشتر به ویژگی‌ها و تجارب قبلی خود والدین مربوط است تا تعداد فرزندانشان. به عبارت دیگر، ممکن است والدینی، یک فرزند داشته باشند که ظرفیت خوبی برای درک نیازهای دیگران دارد؛ یا چند فرزند داشته باشند که در تلهٔ خودمحوری گیر افتاده‌اند. برخی تحقیقات نشان می‌دهند که تک‌فرزندان انسان‌هایی مستقل‌تری هستند. 

آیا در یک رابطه سالم هستم؟

با شفافیت ارتباط برقرار می‌کنید

آیا می‌توانید هرچیزی را با پارتنر خود در میان بگذارید، از نیازهای فردی خود گرفته تا موضوعاتی که صحبت راجع به آن‌ها دشوار است؟

یک ارتباط خوب شامل گوش دادن فعالانه، اشتیاق و احترام است.

بحث می‌کنید

ممکن است عجیب به نظر برسد اما بحث کردن گاهی در رابطه سالم ضروری است، در غیر این صورت احساسات سرکوب شده و تبدیل به دلخوری و رنجش می‌شوند.

البته بحث نباید با دعوای تخریبگری که در آن زوجین با رفتار و زبان پرخاشگرایانه استفاده می‌کنند اشتباه گرفته شود.

 جزئیات رابطه را خصوصی نگه می‌دارید

گاهی اوقات طبیعی است که وقتی با شریک زندگی خود درگیر می‌شوید با دوستان نزدیک و خانواده صحبت کنید، اما علنی کردن مشکلات پرخاشگری منفعلانه است و می تواند به اعتمادی بین شما آسیب برساند.

کینه نمی‌ورزید

بعد از مدتی که شناخت پارتنرتان می‌گذرد احتمال دارد که یکدیگر را ناراحت کنید، همه ما گاهی کمی آشفته می‌شویم و چیزهای ناخوشایندی را به هم می‌گوییم و قصد آن را نداریم که ناراحتش کنیم. اما کینه‌ورزی بعد از عذرخواهی می‌تواند به رابطه شما آسیب برساند.

انتظارات واقع‌بینانه‌ای دارید

یک پارتنر ایده‌آل وجود ندارد و حفظ یک رابطه زمان و انرژی می‌طلبد. کلید حفظ یک رابطه بلندمدت سالم تعهد، ارتباط صادقانه و مصالحه و سازش است.

برای خود فضا و زمان در نظر می‌گیرید

بودن در یک رابطه رابطه به معنای چسبیدن به یکدیگر نیست، شما می‌توانید علایق و دوستان متفاوتی داشته باشید و بتوانید احساس فردیت خود را حفظ کنید.

به هم اعتماد دارید

زوج‌های سالم می‌توانند زمانی دور از هم باشند بدون نگرانی از اینکه پارتنرشان با چه کسی وقت می‌گذراند یا اینکه بخواهند آنها را در شبکه‌های اجتماعی تعقیب کنند

از گذراندن وقت با همدیگر لذت می‌برید 

چه صرف شام با همدیگر باشد یا بازی با حیوان خانگی‌تان یا دیدن برنامه تلویزیونی مورد علاقه‌تان. شما علاقمندید زمانی از برنامه شلوغ کاریتان را به او اختصاص دهید و از این کار خوشحال باشید.

اختلالات روانی در دی‌اس‌ام سازه‌های نظری هستند و نه بیماری.

توصیفی هستند اما تبیین‌کننده نیستند.

به منظور انتقال مفاهیم و در طرح درمان مفید است  اما هیچ‌ ادعایی برای بیان علیت، همگن بودن و تعیین مرزهای روشن ندارد.

از نظر بالینی زمانی مفید است که با احتیاط و تردید استفاده شود.

ما همه این‌ها را در مقدمه دی‌اس‌ام چهارم نوشتیم اما کسی آن را نخواند!

 APA دکتر آلن فرانسیس – از اعضای انجمن روانپزشکی آمریکا