بازی طبیعیترین و اساسیترین وسیلهی ارتباط برقرار کردن کودکان است. بازی کردن والد و کودک با هم فواید ارزشمندی برای هر دوی آنها خواهد داشت. کودکان از خلال بازی با اطرافیان خود ارتباط برقرار میکنند، احساسات خود را ابراز میکنند و تجربههای دشوار و ناخوشایندشان را برونریزی و پردازش میکنند. والدین نیز از طریق مشاهدهي فرایند بازی کودک خود، او را بهتر شناخته و به حالات درونی او پی میبرند. هرچند بازی فعالیتی غریزی است؛ اما لازم است که در حین انجام آن با کودکان (در هر سنی) به نکات زیر توجه شود:
۱. آمادهسازی:
- زمانهای نسبتاً کوتاه (حدود ۱۰ تا ۲۰ دقیقه) برای بازی در نظر بگیرید.
- این زمان را برای یک یا دو بار در هفته بهطور منظم و ثابت تنظیم کنید.
- در خانه مکانی آرام و به دور از تلوزیون، کامپیوتر و موبایل فراهم کنید.
- مجموعهای از اسباببازیهای ساده و متناسب با سن کودک را در اختیار او قرار دهید. استفاده از اسباببازیهای ساده تخیل و خلاقیت کودک را تحریک میکند.
- بازی را بهصورت تدریجی و نه ناگهانی به پایان ببرید.
۲. بازی به رهبری کودک:
- اجازه دهید که کودک خودش آزادانه انتخاب کند که با کدام اسباببازیها و چگونه بازی کند.
- او را به عجله در بازی کردن مجبور نکنید و به او زمان کافی بدهید.
- به حرکات بدن، جلوههای چهره و چشمهای او توجه کنید. به این طریق بهتر میتوانید علایق و خواستههای او در بازی را درک کنید.
- صبر کنید تا او خودش شما را به مشارکت در بازی دعوت کند. پیامهای او را دریافت و دنبال کنید.
- تلاش نکنید تا در حین بازی به او آموزش بدهید. از گفتن اینکه چهطور یک فعالیت را انجام دهد، بپرهیزید.
- تلاش نکنید که کارهای او را اصلاح کنید.
- تلاش نکنید که در حین بازی فضای پیرامون را مرتب کنید. این کار را به پس از پایان یافتن زمان بازی موکول کنید.
۳. تماشای بازی کردن کودک:
- در این ۲۰-۱۰ دقیقه، توجه خود را بهطور کامل به بازی با کودک خود و دقت در رفتارهای او معطوف کنید.
- در حین تماشای بازی او، به احساسات خود از قبیل آرامش، شادی، خشم، خستگی، اضطراب، کنجکاوی و ... توجه کنید.
۴. صحبت کردن با کودک در مورد بازی او:
- در حین مشاهدهی بازی کودک، با او در مورد فعالیتی که انجام میدهد، صحبت کنید. این کار باعث میشود که او به کنشهای خود ارزش و معنا دهد و همچنین خزانهی لغاتش ارتقا پیدا کند.
- به حالتهای هیجانی و تقاضاهای او در طول بازی توجه کنید و آنها را توصیف کنید.
- حدسهای خود در مورد نیازها و حالات او را با کنجکاوی به زبان آورید.
- گاهی سکوت کنید تا کودک فرصت فکر کردن داشته باشد.
- بهطور کلامی و غیرکلامی تلاشها و موفقیتهای او را تشویق کنید. علاقه و شگفتزدگی خود را به او نشان دهید.
۵. صحبت با دیگران در مورد بازی کردن با کودک خود:
- با یک فرد بزرگسال دیگر یا یک متخصص در مورد بازی با کودک خود و احساساتتان در حین تماشای بازی او صحبت کنید. این امر به شما کمک میکند تا او را بهتر درک کنید و از بازی کردن با او لذت بیشتری ببرید.
نگارنده متن: خانم نجمه زیودار