خواندنی‌ها

دکتر گوگل!

هیچ‌وقت به اندازه عصر اطلاعات، جستجوی ما برای دریافت پاسخ پرسش‌هایمان به این اندازه راحت نبوده است. ما می‌توانیم عملاٌ راجع به هرچیزی تحقیق کنیم، علایم بدنی یکی از پرجستجوترین کلید واژه‌ها در شبکه اینترنت در تمام دنیا است.

شما «درد بازو» را در گوگل جستجو می‌کنید، سه نتیجه فوری به دست می‌آید که «حمله قلبی» بعد از «آسیب استخوان و مفاصل» و « فشردگی عصب»‌ یکی از آن نتایج است. یک ذهن مضطرب به طور طبیعی به سمت فاجعه‌بار‌ترین گزینه یعنی حمله قلبی می‌رود.  این مثال می‌تواند برایمان روشن کند که جستجوی اینترنتی علایم می‌تواند منجر به اضطراب سلامتی و یا تشدید آن شود.

وقتی علائم فیزیکی را بصورت آنلاین بررسی می کنیم، پاسخ منحصر به فرد خودمان را دریافت نمی‌کنیم. در عوض، ما به اطلاعات بیش از حد تعمیم یافته‌ای دسترسی پیدا می‌کنیم که ممکن است در مورد ما صدق کند یا خیر.

مشکلات رایج اطلاعات پزشکی آنلاین

• منابع غیر معتبر زیادی در فضای اینترنت پیدا می‌شود که تشخیص آن برای خواننده دشوار است
• اطلاعات تشخیصی بیش از حد ساده‌سازی شده است در حالی که در عمل سال‌ها صرف آموزش جهت تشخیص‌گذاری توسط پزشک می‌شود
• شما نمی‌توانید از مجموعه‌ای از علائم پیچیده نتیجه گیری کلی کنید
• گاه اطلاعاتی وجود دارند که که توسط متخصصان پزشکی معتبر بررسی نشده است
• گاهی اطلاعات توسط "اینفلوئنسرها" به جای متخصصان پزشکی به اشتراک گذاشته شده است

همه افراد وقتی از درد یا ناراحتی در بدن در رنج هستند به دنبال پاسخ روشنی برای علتش می‌باشند. گاهی انتظار برای یافتن این پاسخ دشوار می‌شود. ما خیلی سریع می‌خواهیم بدانیم چه اتفاقی در حال افتادن است ، نام آن چیست و چگونه درمان می‌شود.

این میل انسانی به کم کردن ابهام گاهی ما را سراشیبی لغزنده‌ای در اینترنت سوق می‌دهد که منجر به تشخیص‌های پزشکی نادرست و بیشتر شدن اضطراب و نگرانی می‌شود. آگاهی از خطر استفاده از «دکتر گوگل!» می‌تواند به ما کمک کند قبل از اعتماد بیش از اندازه به آن، بیشتر تأمل کنیم و با سرعت کمتری به آن رجوع کنیم.

ازت متنفرم!

تا به حال تجربه این را داشته‌اید که فرزندتان به شما بگوید که «ازت متنفرم»، «تو مامان/بابای بدی هستی»، «تو منو اذیت می‌کنی!»

سال‌ها پیش روانشناسی برای توصیف روابط انسانی رفتار جوجه تیغی‌ها را مثال زد: جوجه تیغی‌ها در فصل زمستان برای گرم شدن به هم می‌چسبند، اما این کار باعث می‌شود تیغ هر کدام در بدن دیگری فرو رود.

از طرف دیگر جوجه تیغی‌هایی که برای جلوگیری از زخمی شدن از دیگران فاصله می‌گیرند، ممکن است از سرما بمیرند. بنابراین برای هر یک از آنها مدتی طول می‌کشد تا بتوانند فاصله‌ای را پیدا کنند که در آن کمترین زخم و بیشترین گرما وجود داشته باشد.
نکته اینجاست که حتی در روابط جوجه تیغی‌ها هم گرمای بدون زخم امکان ندارد، چه برسد به روابط انسانی!

اینجاست که متوجه می‌شویم در رابطه مادر و فرزند که یکی از گرم‌ترین روابط بشری است، کاملا طبیعی است که گاه گاهی هر دو طرف زخمی شوند و همین زخم‌هاست که باعث بروز خشم و نفرت می‌گردد.

شما به عنوان یک والد ناچارید برای مراقبت از سلامت جسمی روحی و هیجانی فرزندتان هر از گاهی او را محدود کنید، به او نه بگویید، و یا خواسته‌های غیرمنطقی او را رد کنید. شما احتمالاً به عنوان دو انسان متفاوت با هم اختلاف سلیقه و اختلاف نظر خواهید داشت و همه این‌ها مثل تیغ جوجه تیغی‌هاست.

پس در وهله اول بپذیرید که داشتن احساس خشم عصبانیت و حتی نفرت در یک رابطه نزدیک کاملاً طبیعی است. به ویژه در ارتباط با کودکان که هنوز قادر به تنظیم هیجانات خود در تمام موقعیت‌ها نیستند.

در گام دوم تلاش کنید که آرامش خود را حفظ کنید و حرف‌های کودک نسبت به خود را به عنوان حمله‌ای که باید فورا به آن پاسخ داد در نظر نگیرید.

به جای پاسخ فوری یا دفاع از خود، سعی کنید بفهمید چه چیزی موجب عصبانیت و خشم فرزندتان شده است. مسلماً پرخاشگری و اهانت کودک به شما، تنها نشانه‌ای بیرونی از درد و خشمی است که فرزندتان در درون خود تجربه می‌کند. پس به جای هرس کردن شاخه‌ها بهتر است به ریشه مشکل بپردازید.

البته فراموش نکنید که رسیدگی به خشم و ناراحتی کودک لزوما به معنای این نیست که خواسته‌های او را بپذیرید! شما می‌توانید در عین حفظ حریم‌ها، به او کمک کنید تا درمورد موضوع عصبانیت خود صحبت کند و در کنار شما آرام شود.

می‌توان در یک رابطه بود و احساس تنهایی کرد، حتی بیش از زمانی که در رابطه نباشید

گسست (قطع ارتباط) هیجانی زمانی رخ می‌دهد که شما در رابطه با فردی هستید اما ارتباط اصیلی در بین نیست.

صمیمیت هیجانی بین شما وجود ندارد، ممکن است کارهایی را با یکدیگر برنامه‌ریزی کنید، به امور روزمره با هم رسیدگی کنید، فرزندانتان را بزرگ کنید، اما تنشی هم بینتان وجود دارد که ناگفته باقی می‌ماند.

این تنش از عدم ترمیم ناشی می‌شود. از اینکه شما یکدیگر را آزرده کرده‌اید اما هیچ‌گاه در مورد آن بحث نشده و حل نگردیده است. و از غم و اندوهی که برآمده از فاصله‌ای است که در طول زمان در رابطه‌تان به وجود آمده است.

زمانی که فرد مقابل در خانه نباشد احساس آرامش می‌کنید، زمانی که تنها باشید خیالتان راحت است و احساس امنیت می‌کنید. شما در کنار او احساس امنیت نمی‌کنید.

برخی افراد برای یک رابطه سوگواری می‌کنند زمانی که حتی در آن رابطه هستند. برخی از داشتن مکالمه‌های دشوار با یکدیگر اجتناب می‌کنند. برخی دیگر در حال خیالپردازی برای تنها بودن هستند.

اگر گسست هیجانی در رابطه را تجربه می‌کنید، شما تنها نیستید. می‌توانید از کمک‌ یک متخصص بهره بگیرید.

چرا فرزندم قدرشناس نیست؟

خیلی از والدین این موضوع را مطرح می‌کنند که «هر چیزی در زندگی فرزندم مهیاست اما او اصلاً راضی و قدردان نیست» یا «ما خیلی برای این جشن تولد زحمت کشیده بودیم اما او باز هم چیزی برای غر زدن پیدا می‌کرد»

سوال اینجاست که چرا این اتفاق می‌افتد؟

✓ روزهای خوش پر اضطراب
اولین نکته‌ای که باید به خاطر داشته باشیم این است که اغلب تجربه‌های جدید خوشایند و حتی هیجان‌انگیز با میزانی از اضطراب و نگرانی همراه هستند. مثل زمانی که شما برای اولین بار قصد پرش از بانجی جامپینگ را دارید؛ قطعاً شما هیجان‌زده و احتمالاً کمی هراسان هستید.
این احساسات بعضاً متفاوت و متناقض در وجود بچه‌ها نیز جریان دارد. بنابراین اصلاً جای تعجب نیست که در طول یک روز خوشایند خوشحال کننده مواردی وجود داشته باشد که باعث اضطراب، ناراحتی یا حتی خشم فرزندتان شود. اما مسئله اینجاست که برای بچه‌ها این هیجانات هنوز به درستی تفکیک نشده‌اند و در نتیجه قادر به مدیریت لحظه‌ای تمام این هیجانات متناقض نیستند.

✓ ارتباط یا امکانات؟!
مسئله دیگری که باید به آن توجه کنید پاسخ به این پرسش است که آنچه برای کودکتان فراهم کرده‌اید یک ارتباط خوشایند است یا مجموعه‌ای از امکانات ویژه و هیجان انگیز؟ برای بسیاری از والدین فراهم کردن امکانات یا موقعیت‌های جالب مثل یک جشن تولد پرزرق و برق، خرید یک اسباب بازی گران قیمت یا یک سفر پرهزینه نشانه‌ای از توجه و علاقه آنها به فرزندشان است و از اینکه کودک بابت این امکانات قدردان نیست عصبانی می‌شوند.
اما برای بچه‌ها ارتباط نزدیک و صمیمانه با شما نسبت به داشتن امکانات و موقعیت‌های این چنینی ارجحیت دارد. پس اگر شما یک جشن تولد پر زرق و برق گرفته‌اید اما در تمام طول جشن تولد مشغول چک کردن گوشی همراه یا گپ زدن با مهمان‌های خود هستید و ارتباط خود با فرزندتان را از دست می‌دهید، جای تعجب ندارد که فرزند شما از داشتن این جشن تولد چندان راضی به نظر نرسد. چون کودک به ازای داشتن یک جشن تولد خوب ناچار بوده توجه و ارتباط والدینش را از دست بدهد.

✓ نیاز کودک یا والد؟
سوال دیگری که باید از خود بپرسیم این است که در تهیه امکانات یا موقعیت‌های جالبی که برای کودکانمان آماده می‌کنیم به چه چیز توجه داشتیم نیازها و علایق کودک یا آنچه که بزرگسالان آن را خوب و مطلوب می‌دانند؟
خیلی از اوقات ما با منطق بزرگسالانه خود امکاناتی را برای کودک فراهم می‌کنیم، بدون اینکه آنها را از زاویه دید یک کودک خردسال نگاه کنیم. مثل وقتی که برای یک کودک یک ساله جشن تولد بزرگی ترتیب می‌دهیم با هدایای زیاد، موسیقی، فشفشه و ... . ولی در تمام مدت کودک را روی یک صندلی نگه میداریم، مبادا تزئینات تولد را خراب کند!

زمان مراجعه به روان درمانگر فرا رسیده

گاهی دشوار است که بدانیم افکار و احساساتی که تجربه می‌کنیم طبیعی است یا نه. گاهی حتی پذیرفتن این واقعیت که نیاز به کمک حرفه‌ای دارید هم می‌تواند سخت باشد.

معیار دقیقی وجود ندارد که نشان دهد شما باید به روان‌درمانگر مراجعه کنید، اما برخی علایم وجود دارد که می‌تواند نشان دهد صحبت با یک متخصص می‌تواند انتخاب خوبی باشد. هفت نشانه از این موارد را برایتان آورده‌ایم.

• نشانه‌های ایجاد شده در کارتان تداخل ایجاد کرده است

تمرکزتان را از دست داده‌اید، در محل کارتان نمی‌توانید خشمتان را کنترل کنید، بهره‌وری‌تان پایین آمده است.

چه بیش از حد معمول فشار روانی تجربه می‌کنید و چه فقط احساس خستگی بیشتری می‌کنید، کاهش عملکرد کاری می‌تواند نشانه آشفتگی عاطفی در شما باشد.

• خلق شما تغییر کرده است

طبیعی است که گاهی خلقمان بالا و پایین رود، احساس غمگینی و یا عصبانیت بیش از حدی بکنیم، اما هرگونه تغییر در خلق ما که بیش از دو هفته طول بکشد نیاز به رسیدگی و توجه دارد.

• عادات خواب شما تغییر کرده است

از شب‌های بی‌خوابی گرفته تا ساعات بیشتر از زمانی که باید بخوابید، همه نشاندهنده الگوهای خواب شما هستند، الگوی خواب شما گویای سلامت روان شما است. هرچند این مسیری دو طرفه است، بهزیستی روانی شما بر خواب و خواب شما بر عملکرد روانی شما تأثیرگذار است.

• سلامت روانی شما بر سلامت جسمانی شما تأثیر گذاشته است

بسیاری از دردهای جسمانی - مانند سردرد و معده درد - می تواند ناشی از مسائل مربوط به سلامت روان باشد. البته، مهم است که در صورت داشتن مشکلات جسمانی به پزشک خود مراجعه کنید تا ابتدا هرگونه مشکل پزشکی را رد کنید. اگر پزشک تشخیص دهد که هیچ دلیل پزشکی شناخته شده ای وجود ندارد، ممکن است نشانه‌ها حاکی از وجود مشکلی در سلامت روان شما باشد.

• از مهارت‌های مقابله ای ناسالم استفاده می‌کنید.

افکار منفی، احساسات ناخوشایند و رفتارهای خودتخریبگر می توانند باعث شوند که به عادات مواجهه‌ای ناسالم از قبیل پرخوری، سومصرف الکل، پرخوابی و ... رو بیاورید.

به خاطر داشته باشید که تقریباً هر عادتی می تواند شکل ناسالمی به خود بگیرد. خوابیدن برای فرار از مشکلات یا مطالعه طولانی برای اینکه مجبور نباشید با احساسات خود روبرو شوید می تواند شکل دفاعی داشته باشد.

• روابط شما تحت‌تأثیر آشفتگی روانی‌تان قرار گرفته است

زمانی که حس خوبی به خودتان تجربه نکنید در رابطه با دیگری نیز احساس خوبی تجربه نخواهید کرد. احساس می‌کنید در رابطه با پارتنر خود پرخاشگر شده‌اید یا میلی به دیدن دوستان خود ندارید. وقتی از درون احساس خوبی نداشته باشید، حفظ روابط سالم دشوار می‌شود.

"دعواهای کودکانه"

داشتن خواهر یا برادر به این معناست که کودک همواره در موقعیت‌هایی قرار می‌گیرد که می‌بایست امکانات، اتاق، اسباب‌بازی‌ها، و حتی و زمان و توجه والدین را با دیگری تقسیم کند. پس تعجبی ندارد که دائماً بین بچه‌ها درگیری و چالش اتفاق بیفتد.
بارها شنیده‌اید که بهتر است تا زمانی که آسیبی متوجه کودکان نیست، وارد اختلافات آن‌ها نشوید و اجازه بدهید تا خودشان مسئله را حل کنند.
اما اگر نیاز به حضور شما بود، یا خود بچه‌ها از شما خواستند که به عنوان یک بزرگتر به آن‌ها کمک کنید چطور؟

در این شرایط:
۱. به بچه‌ها اطمینان بدهید که صحبت هر دو نفر را خواهید شنید. این کار کمک می‌کند آن‌ها آرامش بیشتری پیدا کنند و تنش و نگرانی اولیه آن‌ها کم بشود.
۲. سعی کنید موضوع را از زاویه دید هر دو نفر بشنوید، و با سوالات خود مسئله را روشن کنید. مهم‌ترین فایده این کار این است که بچه‌ها فرصت پیدا می‌کنند تا به زاویه دید جدیدی از موضوع دسترسی داشته باشند.
۳. به آن‌ها کمک کنید تا نیاز و احساس خود را بیان کنند.
۴. بچه‌ها را به ارائه راه‌حل و راهکار جدیدی برای حل موقعیت تشویق و هدایت کنید.

به خاطر داشته باشید که هدف شما از ورود به اختلافات و دعوای بچه‌ها، قضاوت و اجرای حکم نیست. بلکه هدف از حضور و مداخله شما آموختن روش صحیح حل اختلاف و کمک به تنظیم هیجان آن‌هاست.

برخی رفتارهای ما می‌تواند واکنشی به تروما باشد!

تا بحال شده رفتارهای ناخوشایندی داشته باشید و علتش برایتان ناشناخته باشد؟ این رفتارها می‌تواند واکنشی در برابر ضربه‌های روانی (تروما) باشد که حتی از آن آگاه نباشید. واکنشی که زمانی به شما کمک کرده در برابر این آسیب روانی از خود مراقبت کنید اما در طولانی‌مدت کارساز نیست.

تروما (ضربه روانی) چیزی است که بسیاری از ما آن را برای مدت‌های طولانی به همراه داریم و می‌تواند بر نحوه واکنش ما به دنیای اطرافمان تأثیر بگذارد. چه شخصاً چنین ضربه روانی را تجربه کرده‌اید و یا کسانی در اطراف شما آن را داشته‌اند، پرداختن به این واکنش‌‌های روانی می‌تواند مفید باشد.

۱.کناره‌گیری اجتماعی

کناره‌گیری یک پاسخ متداول به تروما است. چون تروما به عزت‌نفس فرد آسیب وارد می‌کند و از طرفی دید آن‌ها را نسبت به دنیای اطراف تغییر می‌دهد. در نتیجه اینکه فرد دنیا را ناامن و خطرناک می‌بیند و مردم دنیا را آزارگر و غیرقابل اعتماد. آنها ممکن است از نزدیکی و صمیمیت با دیگران اجتناب کنند و تلاش کنند پیوندهای عاطفی با دیگران برقرار نکنند.

۲.انتقاد زیاد از دیگران

فردی که تروما را تجربه کرده است معمولاً دیگران را با سرزنش از خود دور نگه می‌دارد. خشم یک واکنش متداول به آسیب روانی است. شما ممکن است در نهان از دیگران و یا دنیا عصبانی باشید از اینکه کمکتان نکرده‌اند و در برابر آن از شما مراقبت نکرده‌اند. این خشم ممکن است با غم و اندوه و اضطراب نیز همراه شود.

۳.کار کردن بیش از اندازه

آیا نیازی در شما وجود دارد که مدام خود را مشغول نگه دارید و نمی‌توانید از زمان استراحت و تعطیلی خود لذت ببرید؟ کار می‌تواند راهی برای مشغول نگه داشتن خود و اجتناب از افکار یا احساسات دشوار ترومای التیام نیافته باشد، بنابراین ممکن است برای جلوگیری از فکر کردن به آنچه اتفاق افتاده یا مواجهه با احساس همراه با آن بیش از حد کار کنید.

۴.گسست

عدم تمرکز روی زمان حال، دشواری در تصمیم‌گیری، بی‌حسی و ترس فلج‌کننده از تجربه‌های جدید می‌تواند نمونه‌هایی از واکنش گسست باشد. زمانی که فرد نتواند از آسیب گریزی داشته باشد واکنش فریز شدن می‌تواند محافظتی برای او برای فاصله گرفتن از واقعیتی تلخ باشد هرچند در طولانی‌مدت نمی‌تواند کارکرد مناسبی برایش داشته باشد.

"والد امروز؛ کودک دیروز"

امروزه این یک امر بدیهی است که هیچ یک از دو جنس دختر و پسر نسبت به یکدیگر برتری ندارند. اما مطالعات روانشناختی نشان می‌دهد که جنسیت فرزند می‌تواند الگوهای روانی، هیجانی و رفتاری متفاوتی را در والدین ایجاد کند.

یکی از مهم‌ترین عوامل در این زمینه، احساسات هشیار و ناهشیاری است که مادر یا پدر نسبت به نقش پیشین خود، یعنی دختر یا پسر بودن، دارد. تجربه‌های متفاوتی که بین آن‌ها و والدینشان رخ داده است، می‌تواند بر روابط امروز والدین با فرزندانشان تأثیر بگذارد و معنایی متفاوت به فرزند دختر و پسر بدهد.

به عنوان مثال، کنار آمدن با فرزند دختر برای مادرانی که از دختر بودن خود ناراضی بوده‌اند، دشوارتر است. زیرا هر مرحله از رشد کودک برای مادر و پدر، می‌تواند یادآور احساسات پیچیده‌ای باشد که زمانی به عنوان یک بچه کوچک با آن‌ها دست و پنجه نرم می‌کردند.

در چنین شرایطی عبور از هر مرحله رشد کودک برای والدین دوبرابر سخت‌تر می‌شود. چون به نظر می‌رسد که علاوه بر رسیدگی به مسائل فرزندشان، ناچار هستند که حالت‌های درونی و حتی خاطرات تلخ خود از کودکی را نیز کنترل کند.

می‌توان این‌طور گفت که هر پدر و مادری، رابطه با والدین خود را، در دل رابطه با فرزندش مجدداً تجربه می‌کند و زمانی که فرزند هم‌جنس والد باشد، این تجدید خاطرات و تداعی‌های گذشته احتمالا پررنگ‌تر خواهند بود.

در نقطه مقابل، وقتی والدین به طور وسواسی درگیر این می‌شود که «مثل‌مادر/پدر خود نباشد» از نظر رفتاری، تبدیل به نقطه مقابل والدین خود می‌شود؛ در حالی که از نظر روانی همچنان زندانی آن‌ها باقی مانده است. پس خلاقیت و انعطاف پذیری خود را از دست می‌دهد و نمی‌تواند با انعطاف لازم به نیازهای رشدی فرزند خود پاسخ دهد.

در نتیجه، تنها راه شکستن این زنجیره ناخوشایند از روابط گذشته، این است که تا اندازه‌ای نسبت به آن آگاهی پیدا کنید و تأثیر این تجارب را بر رابطه فعلی با فرزندتان بشناسید.